Zelfmanagement is het nieuwe tovermiddel in de strijd tegen de toenemende kosten van de gezondheidszorg. Het klinkt prachtig en logisch, maar ik wil er graag even bij stilstaan. Want was zelfmanagement één generatie geleden niet vanzelfsprekend?

Naar de arts ging je pas als je alle zelfzorgmiddelen (inclusief Aspro Bruis 500) had geprobeerd en wel om een visite moest vragen, omdat je niet meer kon lopen.

Met voldoende aandacht, tijd en informatie kan de patiënt weloverwogen en persoonlijk afgestemde keuzes maken.

We vroegen onze moeder of wijze tante om advies, of gingen praten met de dominee. De buren sprongen bij als het gezin draaiende gehouden moest worden: een vanzelfsprekende participatiemaatschappij.

Wat is er in korte tijd gebeurd dat dit allemaal niet meer de realiteit is? En vooral: hoe draaien we het terug? Over die eerste vraag kunnen en zullen boeken vol geschreven worden; ik wil mij beperking tot de tweede vraag: hoe bereiken we meer zelfmanagement?

Uit onderzoek blijkt dat patiënten met meer zelfvertrouwen, meer aan zelfmanagement doen. Hoe creëer je dus zelfvertrouwen bij een patiënt? Door ongevraagd en niet-aansluitend advies te geven? Nee. Door samen met de patiënt te zoeken naar de beste opties voor die patiënt (shared decision making is hier een mooi voorbeeld hiervan, maar zeker niet allesomvattend).
Maar dan moet je je wel willen verdiepen in de situatie van een patiënt.

Laatst besefte ik dat ik van heel veel van mijn patiënten, die ik echt zeer regelmatig zie in mijn spreekkamer, nauwelijks weet wat hun achtergrond is. Daar kwam ik achter doordat we een apotheker in dienst van de huisarts hebben aangenomen. Zij heeft veel tijd om in het kader van het polyfarmacie-project mensen thuis op te zoeken en zo veel over hen te weten te komen.

Ongelofelijk wat tijd doet met het vertrouwen in hulpverleners. En dus wat tijd betekent voor het in staat stellen van de patiënt om tot gedragsverandering te komen. Met voldoende aandacht, tijd en informatie kan de patiënt weloverwogen en persoonlijk afgestemde keuzes maken. Als we dat vooral elkaar krijgen, kan de volgende generatie misschien weer gewoon voor zichzelf zorgen.